کارایی دو عامل کنترل میکروبی، Bacillus thuringiensis subsp. kurstaki و Beauveria bassiana در کنترل کرم میوه‌خوار گوجه فرنگی Helicoverpa armigera

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار، بخش ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت ﮔﯿﺎه‌ﭘﺰﺷﮑﯽ، ﻣﺮﮐﺰ ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت و آموزش ﮐﺸﺎورزی و ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻃﺒﯿﻌﯽ اﺳﺘﺎن گلستان، ﺳﺎزﻣﺎن ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت، آﻣﻮزش و ﺗﺮوﯾﺞ ﮐﺸﺎورزی، گرگان، اﯾﺮان.

2 دانشیار، کارشناس ارشد، مؤسسه تحقیقات گیاه‌پزشکی کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران.

3 استادیار بخش تحقیقات گیاه‌پزشکی، مرکزتحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان گلستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، گرگان، ایران.

4 کارشناس ارشد، مؤسسه تحقیقات گیاه‌پزشکی کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران.

5 کارشناس ارشد، بخش تحقیقات گیاه‌پزشکی، مرکزتحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان گلستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، گرگان، ایران.

10.22092/bcpp.2024.365563.363

چکیده

هلیوتیس (یا کرم میوه­‌خوار گوجه­‌فرنگی) با نام علمی (Lep.: Noctuidae) Helicoverpa armigera یکی از مهمترین و قدیمی‌ترین آفت محصولات زراعی کشور بخصوص استان گلستان می‌­باشد، که همه ساله موجب تحمیل هزینه‌­های مدیریتی هنگفتی برای بهره­‌برداران می­‌شود، و نیز به دلیل استفاده از انواع آفت‌کش­‌های شیمیایی موجب مضرات زیست محیطی برای اکوسیستم زراعی کشور می­‌گردد. برای جلوگیری از کاربرد آفت­‌کش‌­های شیمیایی بی­‌رویه، و به­ دلیل بروز مقاومت این آفت به بسیاری از آفت‌کش‌­ها، بررسی کارایی سایر روش‌های کنترل از جمله استفاده از قارچ­های بیمارگر حشرات و آفت­کش بیولوژیک Bacillus thuringiensis قابل تامل است. در این پژوهش، به بررسی میزان کارایی سه فرمولاسیون­ مختلف از قارچ بیمارگر حشراتBeauveria bassiana  و یک حشره‌­کش بیولوژیک بر اساس ماده موثره Bacillus thuringiensis subsp. kurstaki (بایولپ پی) و یک حشره­‌کش ارگانیک بر پایه گیاه (روی اگرو) در شرایط آزمایشگاهی و همین‌طور در دو مزرعه گوجه­‌فرنگی استان گلستان پرداخته شد. همچنین میزان سوراخ­‌شدگی میوه‌­های گوجه­‌فرنگی نیز مورد بررسی قرار گرفت. نتایج زیست­‌سنجی آزمایشگاهی فرمولاسیون­های مختلف قارچ B. bassiana با غلظت 107×1 کنیدی بر میلی­لیتر روی لارو سن سوم نشان داد که هر سه فرمولاسیون مختلف از قارچ عامل بیمارگر بین 84 تا حدود 91 درصد مرگ و میر روی لاروهای سن سوم ایجاد کردند. نتایج زیست­‌سنجی آزمایشگاهی غلظت‌­های مختلف ترکیب زیستی بایولپ پی روی لارو سن سوم کرم میوه­خوار پس از گذشت هشت روز نشان داد که با افزایش غلظت مصرف، میزان مرگ و میر نیز به طور معنی­داری افزایش می­یابد. بالاترین میزان مرگ و میر با 33/93 درصد در غلظت یک و نیم در هزار و کمترین میزان مرگ و میر با 89/48 درصد در غلظت نیم در هزار مشاهده شد. نتایج بررسی‌ها در مزارع گوجه­‌فرنگی روستای قلعه محمود گرگان نشان داد که کارایی تیمارهای بکار رفته با گذشت زمان افزایش می‌یابد و بالاترین درصد کارایی در همه­‌ی تیمارهای آزمایشی در روزهای هفتم و دهم پس از محلول‌پاشی بین حدود 50 تا 60 درصد بوده است. در زمین گوجه­‌فرنگی ایستگاه چالکی گرگان، درصد کارایی فرمولاسیون­های قارچی در روز دهم محلول‌پاشی کاهش یافته بود. در ارتباط با درصد سوراخ‌­شدگی میوه­‌ها نیز در هر دو زمین مطالعه شده، تیمار شاهد و تیمار قارچی حاوی آب مقطر در یک گروه آزمایشی قرار گرفتند و بیشترین میزان سوراخ­‌شدگی میوه‌­ها را نشان دادند. به طور کلی با توجه به کاهش کارایی فرمولاسیون‌های قارچی در روز دهم محلول‌پاشی، می­توان نتیجه گرفت که تکرار محلول‌پاشی عوامل کنترل زیستی، برای کنترل بهتر آفت الزامی است و یا تلفیق این روش­ها با آفت‌کش­های کم خطر یا ارگانیک باید مدنظر قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


Abedi, M & Ahmadvand, R. 2018. Tomato pests and diseases. Technical Publication. Agricultural Research, Education & Extension Organization, Seed and Plant Improvement Institute, 95 p., (In Persian with English Summary). 
Bouslama, T., Chaieb, I., Rhouma, A., & Laarif, A. 2020. Evaluation of a Bacillus thuringiensis isolate–based formulation against the pod borer, Helicoverpa armigera Hübner (Lepidoptera: Noctuidae). Egyptian journal of biological pest control, 30(1):16.
Darvishzadeh, A., Salimian–Rizi, S. & Katoulinezhad, A.A. 2014. Effect of Biolep®, Permethrin and Hexaflumuron on mortality of cotton bollworm, Helicoverpa armigera (Noctuidae: Lepidoptera). Arthropods, 3(4): 161–165.
Darvish Mojeni, T. & Pezeshkpour, M. 2014. Identification of important cotton pests and their control methods in Golestan Province. Agricultural Jihad Organization of Golestan Province, 28 p., (In Persian with English Summary). 
Fite, T., Tefera, T., Negeri, M., Damte, T. & Sori, W. 2019. Evaluation of Beauveria bassiana, Metarhizium anisopliae, and Bacillus thuringiensis for the management of Helicoverpa armigera (Hubner) (Lepidoptera: Noctuidae) under laboratory and field conditions. Biocontrol Science and Technology, https://doi.org/10.1080/09583157.2019.1707481.
Hatting, J. L. 2012. Comparison of three entomopathogenic fungi against the bollworm, Helicoverpa armigera (Hübner) (Lepidoptera: Noctuidae), employing topical vs per os inoculation techniques. African Entomology, 20(1): 91–100.
Jamshidi, M. & Nazari, H. 2013. Investigating the effectiveness of local product of Bacillus thuringiensis in controlling chickpea pod borer. The first national conference of agricultural and environmental sciences. (In Persian with English Summary). 
Javanmoghadam, H., Taghizadeh, M. & Darvish Mojeni, T. 1999. Investigating the effect of the biological substance B.t. H against cotton bollworm Helicoverpa armigera. Research Project Final Report, Agricultural Research, Education & Extension Organization, (In Persian with English Summary). 
Javar, S., Farrokhi, Sh., Naeimi, Sh. & Kalantari Jooshani, M. 2022. Effect of moisture content, substrates and nutritional supplements on condition and virulence of Beauveria bassiana against greenhouse whitefly Trialeurodes vaporariorum. Journal of Applied Research in Plant Protection, 11(2): 57–66.
Kolvandi, E. 2015. Investigating the effect of Beauveria bassiana fungus on the life table parameters of cotton bollworm Helicoverpa armigera (Lep: Noctuidae). Ms Thesis. Razi University, (In Persian with English Summary). 
Khanjani, M. 2012. Field crop pests in Iran. Bu–Ali Sina University Publications, 6th edition. 720p, (In Persian with English Summary). 
Lone, S.A., Malik, A., & Padaria, J.C. 2017. Selection and characterization of Bacillus thuringiensis strains from northwestern Himalayas toxic against Helicoverpa armigera. Microbiologyopen, 6(6), e00484.
Marzban, R., Ranjbar Aghdam, H., Askari, H. & Kalantari, M. 2013. Investigating the efficacy of local product of Bacillus thuringiensis in controlling grape clusterworm. Research Project Report, Agricultural Research, Education & Extension Organization, (In Persian with English Summary). 
Mojeni, T.D. & Ghasemi, B.K. 2011. Integrated control of bollworm Helicoverpa armigera (hub.) (Lep. Noctuidae) in cotton fields of Golestan province, northern Iran. Journal of Applied Biosciences, 46: 3120– 3123.
Nguyen, T.H., Borgemeister, C., Poehling, H.M & Zimmermann, G. 2007. Laboratory investigations on the potential of entomopathogenic fungi for biocontrol of Helicoverpa armigera (Lepidoptera: Noctuidae) larvae and pupae. Biocontrol Science and Technology, 17(8): 853–864.
Tahir, M., Wakil, W., Ali, A. & Sahi, S.T. 2019. Pathogenicity of Beauveria bassiana and Metarhizium anisopliae isolates against larvae of the polyphagous pest Helicoverpa armigera. Entomologia Generalis, 38(3): 225–242.
Tohidi, M.T. & Javanmoghadam, H. 2002. Investigating the effect of biological material of BT–H made in Iran on chickpea pod borer Heliothis spp in dry pea fields in Kermanshah. 15th Iranian Plant protection Congress, Razi University, Kermanshah. First volume. Page 92–93, (In Persian with English Summary). 
Tohidi, M.T., Kahrarian, M, Mahjoub, S.M. & Bagheri, Sh. 2013. Investigating the effectiveness of local product of Bacillus thuringiensis to control of chickpea pod borer. The third national congress of organic and conventional agriculture. August 29–30. Mohaghegh Ardabili University, (In Persian with English Summary). 
Tupe, S.G., Pathan, E.K. & Deshpande, M.V. 2017. Development of Metarhizium anisopliae as a mycoinsecticide: From isolation to field performance. Journal of Visualized Experiments (125), e55272, doi:10.3791/55272.
Vimala Devi, P.S. & Hari, P.P. 2009. Beauveria bassiana suspension concentrate – A mycoinsecticide for the management of Helicoverpa armigera (Hübner). Journal of Biological Control, 23(4): 403–408. doi.org/10.18311/jbc/2009/3695
Yanar, D., Yanar, Y. & Geboloğlu, N. 2013. Effectiveness of Bacillus thuringiensis Berliner 1915 on bollworm (Helicoverpa armigera Hübn.) on tomato in the field conditions. Soil–Water Journal, 2(2): 1693–1698.
Younas, A., Wakil, W., Khan, Z., Muhammad Shaaban, M. & Prager, S.M. 2017. The efficacy of Beauveria bassiana, jasmonic acid and chlorantraniliprole on larval populations of Helicoverpa armigera in chickpea crop ecosystems. Pest Management Science, 73: 418–424.