اثر حشره‌کش ماترین بر پایه عصاره گیاه تلخ بیان روی جمعیت سوسک برگخوار غلاتOulema melanopus در مقایسه با حشره‌کش‌های رایج در مزارع گندم

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار، موسسه تحقیقات گیاه‌پزشکی کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران.

2 دانشیار، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان مازندران، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، ساری، ایران.

3 استادیار، بخش تحقیقات گیاه‌پزشکی، مرکزتحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان گلستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، گرگان، ایران.

4 استادیار، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان اردبیل، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، مغان، ایران.

10.22092/bcpp.2024.366965.373

چکیده

سوسک ‌برگخوار‌غلاتOulema melanopus L.  ‌از ‌آفات ‌مهم ‌گندم ‌در ‌دنیا است. خسارت این آفت طی سال‌های اخیر در برخی مناطق کشور به شدت افزایش یافته است. این خسارت به حدی بوده است که کشاورزان ناگزیر به مبارزه شیمیایی علیه سوسک ‌برگخوار‌غلات شده‌اند. این در حالی است که با توجه به محدود بودن خسارت این آفت طی سالهای قبل، ترکیبی علیه سوسک برگخوار غلات در کشور به ثبت نرسیده بود. با توجه به اینکه حشره‌کش‌های شیمیایی به ویژه ترکیبات پایریتروئیدی و فسفره آلی به طور گسترده در مزارع گندم مورد استفاده قرار می‌گیرند، معرفی ترکیبات شیمیایی برای مدیریت سوسک برگخوار غلات سبب افزایش نگرانی‌های زیست محیطی خواهد بود. پژوهش حاضر برای ارزیابی امکان کنترل سوسک ‌برگخوار‌غلات با حشره‌کش ماترین که از عصاره گیاه تلخ بیان Aiton Sophora flavescens به دست می‌آید، در مقایسه با حشره‌کش‌های رایج در مزارع گندم انجام شد. آزمایش در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با پنج تیمار و چهار تکرار روی لاروهای سوسک برگخوار غلات در مزارع گندم استان‌های اردبیل، تهران، گلستان و مازندران اجرا شد. تیمارها شامل ماترین (1/5 و 2 در هزار)، فنیتروتیون (۱ در هزار)، دلتامترین (0/3 در هزار) و شاهد (آب پاشی) بودند. محلول پاشی زمانی انجام شد که بیشتر تخم ها تفریخ شده بودند و لاروها در سنین پایین بودند. شمارش‌ها 1 روز قبل و 3، 7 و 14 روز بعد از محلول‌پاشی با سمپاش پشتی موتوری لانس‌دار انجام شد. برای نمونه‌برداری در هر واحد آزمایشی، تمام لاروهای موجود روی ۳۰ ساقه گندم به صورت تصادفی شمارش شدند. بر مبنای نتایج، همه حشره‌کش‌های مورد مطالعه در کاهش جمعیت سوسک برگخوار غلات موثر بودند. در استان‌های تهران، اردبیل و مازندران نتایج همخوانی بیشتری با یکدیگر داشتند. در این استان‌ها هفت روز پس از محلول‌پاشی، ترکیبات دلتامترین، فنیتروتیون، ماترین 2 و ماترین 1/5 در هزار به ترتیب 92/69، 76/10، 90/81 و 86/38 درصد کارایی داشتند. اگرچه دلتامترین بیشترین کارایی را داشت، اما در اغلب موارد تفاوت آن با ماترین معنی‌دار نبود. بیشترین کارایی ماترین در استان تهران و کمترین کارایی در استان گلستان ثبت شد. با توجه به کارایی نزدیک دو غلظت ماترین، کاربرد ماترین 1/5 در هزار برای کنترل سوسک برگخوار غلات قابل توصیه می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


Ahmadi, K., Ebadzadeh, H.R., Hatami, F., Mohammadnia Afrozi, S. & Esfandiarpour, E. 2021. Agricultural Statistics. Ministry of Agriculture–Jahad. 97pp. (In Persian with English summary).
Bezdek, J. & Baselga, A. 2015. Revision of western Palaearctic species of the Oulema melanopus group, with description of two new species from Europe (Coleoptera: Chrysomelidae: Criocerinae). Acta Entomologica Musei Natioalis Pragae: 55: 273–304.
Buntin, G.D., Flanders, K.L., Slaughter, R.W. & Delamar, Z.D. 2004. Damage loss assessment and control of the cereal leaf beetle (Coleoptera: Chrysomelidae) in winter wheat. Journal of Economic Entomology, 97: 374–382. DOI:10.1093/jee/97.2.374
Cloyd, R.A., Galle, C.L., Keith, S.R., Kalscheur, N.A. & Kemp, K.E. 2009. Effect of commercially available plant–derived essential oil products on arthropod pests. Journal of Economic Entomology, 102: 1567–1579. DOI: 10.1603/029.102.0422
Henderson, C.F. & Tilton, E.W. 1955. Tests with acaricides against the brown wheat mite. Journal of Economic Entomology, 48: 157–161. DOI:10.1093/jee/48.2.157
IBM Corp 2016. IBM SPSS Statistics for Windows. Ver. 24.0 Armonk, NY.
Ihrig, R.A., Herbert, Jr.D.A., Van Duyn, J.W. & Bradley, Jr.J.R. 2001. Relationship between cereal leaf beetle (Coleoptera: Chrysomelidae) egg and fourth–instar populations and impact of fourth–instar defoliation of winter wheat yields in North Carolina and Virginia. Journal of Economic Entomology, 94: 634–639. DOI: 10.1603/0022–0493–94.3.634
Kher, S.V. 2013. Sustainable management of the cereal leaf beetle, Oulema melanopus (Coleoptera: Chrysomelidae), a new invasive insect pest of cereal crops in western Canada. Doctoral thesis. Department of Agricultural, Food, and Nutritional Science; University of Alberta, Edmonton.
Kher, S.V., Dosdall, L.M. & Cárcamo, H.A. 2011. The cereal leaf beetle: biology, distribution and prospects for control. Prairie Soils and Crops, 4: 32–41.
Kim, H.G., Jeon, J.H., Kim, M.K. & Lee, H.S. 2005. Pharmacological effects of asaronaldehyde isolated from Acorus gramineus rhizome. Food Science and Biotechnology, 14: 685–688.
Marcic, D., Prijovic, M., Drobnjakovic, T., Medo, I., Peric, P. & Milenkovic, S. 2012. Greenhouse and field evaluation of two biopesticides against Tetranychus urticae and Panonychus ulmi (Acari: Tetranychidae). Pesticides and Phytomedicine, 27: 313–320. DOI: 10.2298/PIF1204313M
Meindl, P., Kromp, B., Bartl, B. & Ioannidou, E. 2001. Arthropod natural enemies of the cereal leaf beetle (Oulema melanopus L.) in organic winter wheat fields in Vienna, Eastern Austria. IOBC–WPRS Bulletin, 24: 79–86.
Minxiang, D.O., Man, Y.A., Zhifeng, W.U., Wei, Zh., Zhiqing, M.A. & Xing, Z.H. 2017. The environment behavior of matrine in the soil. Chinese Journal of Pesticide Science, 19: 576–82. DOI: 10.16801/j.issn.1008–7303.2017.0078
Mohaghegh Neishabouri, J., Dad Pour, H., Mojib Hagh Ghadam, Z., Amou Oghli Tabari, M. & Hasanzadeh, M. 2019. Investigating the effect of tebufenozide (Mimic SC 20%), matrine (SL 0.6%), diazinon G10% and fipronil G0.2% in controlling striped rice stemborer in the field. Final Report. Iranian Research Institute of Plant Protection. 26pp. (In Persian with English summary).
Murunde, R., Ringo, G., Robinson–Boyer, L. & Xu, X. 2022. Effective biocontrol of rice blast through dipping transplants and foliar applications. Agronomy, 12: 592. DOI: 10.3390/agronomy12030592
Nourbakhsh, S. 2022. List of important pests, diseases and weeds of major agricultural products, chemicals and recommended ways for their control. Plant Protection Organization, Ministry of Agriculture Jihad. Tehran, Iran, 221 pp. (In Persian).
Philips, C.R., Herbert, D.A., Kuhar, T.P., Reisig, D.D., Thomason, W.E. & Malone, S. 2011. Fifty years of cereal leaf beetle in the U.S. Journal of Integrated Pest Management, 2: 1–5. DOI: 10.1603/IPM11014
Rajabi, Gh. & Behruzin, M. 2004. Pests and Diseases of Wheat Fields in Iran. Publication of Agricultureal Education. 186 pp. (In Persian).
Roberts, D.E., 2016. Classical biological control of the cereal leaf beetle, Oulema melanopus (Coleoptera: Chrysomelidae), in Washington State and rôle of field insectaries, a review. Biocontrol Science and Technology, 26: 877–893. DOI: 10.1080/09583157.2016.1165794
Saleem, M.S., Batool, T.S., Akbar, M.F., Raza, S. & Shahzad, S. 2019. Efficiency of botanical pesticides against some pests infesting hydroponic cucumber, cultivated under greenhouse conditions. Egyptian Journal of Biological Pest Control, 29: 1–7. DOI: 10.1186/s41938–019–0138–4
Sheikhi Garjan, A., Mohammadipour, A. & Javadzadeh, M. 2014. Efficacy of the new insecticide matrine (Rui Agro) in controlling Plutella xylostella. Final Report. Iranian Research Institute of Plant Protection. 23pp. (In Persian with English summary).
Sokolov, I.M. 1999. The effect of damage by larvae of the cereal leaf beetle Oulema melanopus (L.) (Coleoptera: Chrysomelidae) on the yield of winter wheat ears. Entomologicheskoe Obozrenie, 78: 307–315.
Tanasković, S., Madić, M., Đurović, D., Knežević, D. & Vukajlović, F. 2012. Susceptibility of cereal leaf beetle (Oulema melanopa L.) in winter wheat to various foliar insecticides in western Serbia region. Romanian Agricultural Research, 29: 361–365.
Wang, H., Lu, Y., Chenm J., Li, J. & Liu, S. 2012. Subcritical water extraction of alkaloids in Sophora flavescens Ait. and determination by capillary electrophoresis with field–amplified sample stacking. Journal of Pharmaceutical and Biomedical Analysis, 58: 146–151. DOI: 10.1016/j.jpba.2011.09.014
Wang, X., Lin, H. & Zhang, R. 2017. The clinical efficacy and adverse effects of interferon combined with matrine in chronic hepatitis B: a systematic review and meta–analysis. Phytotherapy Research, 31: 849–857. DOI: 10.1002/ptr.5808
Webster, J.A., Smith, D.H. & Gage, S.H. 1978. Cereal leaf beetle (Coleoptera: Chrysomelidae) influence of seeding rate of oats on populations. The Great Lakes Entomologist, 11: 7. DOI: 10.22543/0090–0222.1330
Wu, J., Yu, X., Wang, X., Tang, L. & Ali, S. 2019. Matrine enhances the pathogenicity of Beauveria brongniartii against Spodoptera litura (Lepidoptera: Noctuidae). Frontiers in Microbiology, 10: 1812. DOI: 10.3389/fmicb.2019.01812
Zhang, Y.B., Zhang, X.L., Chen, N.H., Wu, Z.N. & Ye, W.C. 2017. Four matrine–based alkaloids with antiviral activities against HBV from the seeds of Sophora alopecuroides. Organic letters, 19: 424–427. DOI: 10.1021/acs.orglett.6b03685
Zhiqing, M.A., Minxiang, D.O., Man, Y.A., Juntao, F.E. & Xing, Zh. 2017. Hydrolysis dynamic of matrine and its degradation properties in natural waters. Chinese Journal of Pesticide Science, 19: 347–54. DOI: 10.16801/j.issn.1008–7303.2017.0045
Zhou, B.G., Wei, C.S., Zhang, S., Zhang, Z. & Gao, H.M. 2018. Matrine reversed multidrug resistance of breast cancer MCF‐7/ADR cells through PI3K/AKT signaling pathway. Journal of Cellular Biochemistry, 119: 3885–3891.  DOI: 10.1002/jcb.26502