پراسنجه‌های جدول زندگی و میزان پارازیتیسم زنبور Trichogramma embryophagum در پرورش انبوه طولانی مدت روی تخم‌های شب‌پرۀ آرد

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه حشره شناسی کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک، اراک، ایران

2 گروه امنیت غذایی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک، اراک، ایران

3 گروه گیاه‌پزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه لرستان، خرم آباد، ایران

چکیده

کیفیت عوامل کنترل بیولوژیک نقش مهمی در موفقیت یک برنامۀ کنترل بیولوژیک دارد. اعتقاد بر این است که پرورش انبوه طولانی مدت این عوامل در محیط بسته روی کیفیت آن­ها تاثیر دارد. ویژگی‌های جدول زندگی و پارازیتیسم زنبورTrichogramma embryophagum (Hartig)  طی 32 نسل روی تخم­های Ephestia kuehniella Zeller مورد بررسی قرار گرفت. جمعیت اولیۀ زنبور از باغات انار کوهدشت استان لرستان و میزبان آزمایشگاهی از یک انسکتاریوم پرورش حشرات مفید در همدان تهیه و در دمای2±27 درجۀ سلسیوس و رطوبت نسبی 5±65 درصد پرورش داده شدند. داده­های مربوط به طول مراحل مختلف رشدی، بقا، باروری و پارازیتیسم زنبورها در نسل­های 5، 10، 15، 20، 25، 28، 30 و 32 جداگانه، تعیین و از روش جدول زندگی مرحلۀ رشدی-سنی دو جنسی و نرم افزارهای  TWOSEX–MSChart programوCONSUME–MSChart  برای تجزیه و تحلیل داده­ها استفاده شد. نتایج نشان داد طول عمر افراد بالغ ماده تا نسل 15 تفاوت معنی‌داری ندارد اما با افزایش تعداد نسل‌ها به طور معنی‌داری کاهش یافته و به 15/7 روز در نسل 30 رسید. بیشترین و کمترین میزان زادآوری زنبور به ترتیب در نسل‌های 5 (73/72 تخم) و 32 (64/28 تخم) مشاهده شدند. بیشترین نرخ خالص تولید مثل (R0) نیز در نسل‌های 5–15 مشاهده شد. نرخ ذاتی افزایش طبیعی جمعیت (r) نیز در نسل‌های 5 تا 15 به‌طور معنی‌داری از سایر نسل‌ها بیشتر بود. مقدار r از 301/0 روز 1 در نسل 5 به 229/0 روز 1 در نسل 32 رسید. میزان نرخ متناهی پارازیتیسم (ω) نیز با افزایش تعداد نسل‌ها کاهش یافت و از 478/0 (میزبان/پارازیتوئید/روز) در نسل 5 به 332/0 (میزبان/پارازیتوئید/ روز) در نسل 32 رسید. براساس یافته‌های این تحقیق وجود شرایط پرورش یکنواخت و عدم افزودن افراد وحشی  به جمعیت، سبب کاهش کیفیت زنبورهای پرورش یافته پس از نسل 15 شد.

کلیدواژه‌ها


Akbari, F., Askarianzadeh, A., Zamani, A.A. & Hosseinpour, M.H. 2012. Biological characteristics of three Trichogramma species on the eggs of diamondback moth (Plutella xylostella L.). Archive Phytopathology and Plant Protection, 1: 1–5.
Bueno, R.C.O.de F., Bueno, A. de F., Parra, J.R.P., Vieira, S.S. & de Oliveira, L.J. 2010. Biological characteristics and parasitism capacity of Trichogramma pretiosum Riley (Hymenoptera, Trichogrammatidae) on eggs of Spodoptera frugiperda (J. E. Smith) (Lepidoptera, Noctuidae). Revista Brasileira de Entomologia, 54(2): 322–327.
Chambers, D.L. 1977. Quality control in mass rearing. Annual Review of Entomology, 22: 289–308.
Chi, H. 1988. Life–table analysis incorporating both sexes and variable development rates among individuals. Environmental Entomology, 17, 26-34.
Chi, H. 2019a. CONSUME–MSChart: computer program for consumption rate analysis based on the age stage, two–sex life table. 2019.02.01 ed. Available in: http://140.120.197.173/ Ecology/Download/CONSUMSChart.zip. (Accessed on February 01, 2019).
Chi, H. 2019b. TWOSEX–MSChart: a computer program for the age–stage, two–sex life table analysis. 2019.01.09 ed. Available in: http://140.120.197.173/Ecology/Download/ TWOSEX–MSChart.rar. (Accessed on January 09, 2019).
Chi, H. & Liu, H. 1985. Two new methods for the study of insect population ecology. Bulletin of the Institute of Zoology, Academia Sinica, 24: 225–240.
Chi, H. & Su, H.Y. 2006. Age–stage, two–sex life tables of Aphidius gifuensis (Ashmead) (Hymenoptera: Braconidae) and its host Myzus persicae (Sulzer) (Homoptera: Aphididae) with mathematical proof of the relationship between female fecundity and the net reproductive rate. Environmental Entomology, 35: 10–21.
Chi, H. & Yang, T.C. 2003. Two–sex life table and predation rate of Propylaea japonica Thunberg (Coleoptera: Coccinellidae) fed on Myzus persicae (Sulzer) (Homoptera: Aphididae). Environmental Entomology, 32: 327–333.
Chi, H., Mou, D.F., Allahyari, H., Yu, J.Z., Huang, Y.B., Yang, T.C., Farhadi, R. & Gholizadeh, M. 2011. Finite predation rate: A novel parameter for the quantitative measurement of predation potential of predator at population level. Nature Precedings. Available from: http://hdl:10101/npre.2011.6651.1
Ebrahimi, E. 1996. The species of Trichogramma Westwood in Iran. Proceedings of the Twentieth International Congress of Entomology; 1996 Aug; Firenze, Italy.
Efron, B. & Tibshirani, R. J. 1993. An introduction to the Bootstrap. Chapman & Hall, New York, USA.
Fathipour, Y., Haghani, M., Attaran, M., Talebi, A.A. & Moharramipour, S. 2003. Functional response of Trichogramma embryophagum (Hym.: Trichogrammatidae) on two laboratory hosts. Journal of Entomological Society of Iran, 23(1): 41–54.
Ghaemmaghami, E., Fathipour, Y., Bagheri, A., Talebi, A.A. & Reddy, G.V.P. 2021a. Quality control of the parasitoid wasp Trichogramma brassicae (Hymenoptera: Trichogrammatidae) over 45 generations of rearing on Sitotroga cerealella. Insect Science, 28: 180–190.
Ghaemmaghami, E., Fathipour, Y., Bagheri, A., Talebi, A.A. & Reddy, G.V.P. 2021b. Continuous rearing on Ephestia kuehniella reshaped quality of the parasitoid wasp Trichogramma brassicae (Hymenoptera: Trichogrammatidae). Journal of Asia–Pacific Entomology https://doi.org/10.1016/j.aspen.2021.02.013    
Ghaemian, P., SarrafMoayeri, H.R. & Farrokhi, Sh. 2013. Laboratory and field evaluation of Trichogramma embryophagum efficiency in presence of buckwheat, Fagopyrum esculentum. Plant Pests Research, 3(2): 43–21.
Goodman, D. 1982. Optimal life histories, optimal notation, and the value of reproductive value. The American Naturalist, 119: 803–823.
Haghani, M. 2001. Investigation on demography and behavior of the Trichogramma
embryophagum
(Hym.: Trichogrammatidae) on laboratory hosts [MS thesis]. Tarbiat
Modares University, Tehran, Iran, 97 pp.
Haghani, M. & Fathipour, Y. 2003. The effect of the type of laboratory host on the population growth parameters of Trichogramma embryophagum Hartig (Hym: Trichogrammatidae). Journal of Agricultural Science Natural Resources, 2(2): 117–124. 
Haghi Golbaghi, F., Goldansaz, S.H., Rahmani, Sh. & Attaran, M.R. 2020. Preference and performance of Trichogramma embryophagum when parasitizing Cydia pomonella and two stored–product moths. Bulletin of Insectology, 73(1): 79–86.
Hassan, S.A. 1989. Selection of suitable Trichogramma strains to control the codling moth Cydia pomonella and the two summer fruit tortrix moths Adoxophyes orana, Pandemis heparana (Lep.: Tortricidae). Entomophaga, 34(1): 19–27.
Hassan, S.A., Kohler, E. & Rost, W.M. 1988. Mass production and utilization of Trichogramma: 10. Control of the codling moth Cydia pomonella and the summer fruit tortrix moth Adoxophyes orana (Lep.: Tortricidae). BioControl, 33(4): 413–420.
Li, S.Y., Henderson D.E. & Meyer J.H. 1994. Selection of suitable Trichogramma species for potential control of the blackheaded Fire worm infesting cranberries. Biocontrol, 4: 244–248.
Li –Ying, L. 1994. Worldwide use of Trichogramma for biological control on different crops: A survey. pp. 37–51 in Wajenberg, E. & Hassan, S. A. (Eds.) Biological control with egg parasitoid. CAB International.
Lu, X., Han, S., Li, Z. & Li, L. 2017. Biological characters of Trichogramma dendrolimi (Hymenoptera: Trichogrammatidae) reared in vitro versus in vivo for thirty generations. Scientific Reports, 7: 17928.
Luna, M., Sánchez, N.E., Pereyra, P.C., Nieves, E., Savino, V., Luft, E., Virla E. & Speranza, S. 2012. Biological control of Tuta absoluta in Argentina and Italy: Evaluation of indigenous insects as natural enemies. European and Mediterranean Plant Protection Organization Bulletin, 42(2): 260–267.
Mohseni, E., Abbasipour, H., Attaran, M.R. & Askarianzadeh, A. 2016. Evaluation of the life table characteristics of three species of the genus Trichogramma on the carob moth, Ectomyelois ceratoniae under laboratory conditions. Biocontrol in Plant Protection, 3(2): 49–58.
Negahban, M., Sedaratian–Jahromi, A., Ghane–Jahromi M. & Haghani, M. 2016. Temperature–dependent parasitism in Trichogramma brassicae (Hym.: Trichogrammatidae), modeling finite parasitism rate. Journal of Entomological Society of Iran, 36(1): 13–27.
Nordlund, D.A., Wu, Z.X. & Greenberg, S.M. 1997. In vitro rearing of Trichogramma minutum Riley (Hymenoptera: Trichogrammatidae) for ten generations, with quality assessment comparisons of in vitro and in vivo reared adults. Biological Control, 9: 201–207.
Parra, J.R.P. 2010. Egg parasitoids commercialization in the New World, pp. 373–378 in Consoli Fl, Parra JRP, Zucchi RA (eds.), Egg Parasitoids in Agroecosystems with emphasis on
Trichogramma. Springer, Dordrecht, the Netherlands.
Pomari–Fernandes, A., Bueno, A.F., Queiroz, A.P. & De Bortoli, S.A. 2015. Biological parameters and parasitism capacity of Telenomus remus Nixon (Hymenoptera: Platygastridae) reared on natural and factitious hosts for successive generations. African Journal of Agricultural Research, 10(33): 3225–3233.
Pratissoli, D., Oliveira, H., Roberto Gonçalves, J. & Zanuncio, J. 2004. Changes in biological characteristics of Trichogramma pretiosum (Hym.: Trichogrammatidae) reared on eggs of Anagasta kuehniella (Lep.: Pyralidae) for 23 generations. Biocontrol Science and Technology, 14: 313–319.
Ranjbar Aghdam, H. & Attaran, M. 2015. Collecting, identifying and selecting a native strain of egg parasitoid wasps, Trichogramma spp. for biological control of codling moth, Cydia pomonella in Damavand region. Biological Control of Pests and Plant Diseases, 46(1): 1–8.
Shakeri, M. 2004. Analytical revising of carob moth studies in Iran. Report of management problems of carob moth in Iran. Agricultural research center of Yazd, 25–28.
Smith, S.M. 1996. Biological control with Trichogramma: advances, successes and potential for their use. Annual Review of Entomology, 41: 375–406.
Sorensen, J.G., Addison, M.F. & Terblanche, J.S. 2012. Mass–rearing of insects for pest management: Challenges, synergies and advances from evolutionary physiology. Crop Protection, 38: 87–94. https://doi.org/10.1016/j.cropro.2012.03.023
van Lenteren, J.C. 2003. Quality control and production of biological control agents: Theory and Testing Procedures, p. 327. CABI, Wallingford, Oxon, U.K.
Wajnberg, E. & Hassan, S.A. 1994. Biological control with egg parasitoids, UK: CAB International, 286 pp.
Yu, J.Z., Chi, H. & Chen, B.H. 2013. Comparison of the life table and predation rates of Harmonia dimidiata (f.) (Coleoptera: Coccinellidae) fed on Aphis gossypii (Hemiptera: Aphididae) at different temperatures. Biological Control, 64: 1–9.