1
بخش تحقیقات بیوتکنولوژی، مرکز تحقیقات و آموزش تیرتاش، بهشهر، مازندران، ایران
2
بخش تحقیقات گیاهپزشکی، مرکز تحقیقات و آموزش تیرتاش، بهشهر، مازندران، ایران
10.22092/bcpp.2022.128511
چکیده
سفیدبالک گلخانه Trialeurodes vaporarium (westwood)، یکی از آفات مهم گیاهان جالیزی، گلخانه ای، زراعی و زینتی در سراسر جهان میباشد. به دلیل اثرات حاد سموم شیمیایی، بررسی برای یافتن جایگزین های کم خطر برای کنترل این آفت ضرورت دارد. در این تحقیق، اثر حشره کشی، دورکنندگی و بازدارندگی تخمریزی عصاره های اتانولی توتون (Nicotiana tabacum)، تنباکو (Nicotianarustica) و نعناع گربه ای (Nepeta cataria) روی حشرات کامل سفیدبالک گلخانه در سه غلظت (1000، 2000 و 5000 پی پی ام) و پس از گذشت سه زمان (12، 24 و 48 ساعت) به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با چهار تکرار محاسبه شد. نتایج نشان داد که با افزایش غلظت و مدت زمان قرار گرفتن در معرض عصاره ها، میزان درصد تلفات افزایش یافت. میزان LC50 عصاره های تنباکو، توتون و نعناع گربه ای به ترتیب 10704، 11996 و 13989 پیپیام بود. بیشترین و کمترین درصد تلفات به ترتیب در عصارۀ تنباکو با غلظت 5000 پی پی ام و پس از گذشت 48 ساعت با تلفات 95 درصد و عصارۀ نعناع گربه ای با غلظت 1000 پی پی ام و پس از گذشت 12 ساعت با تلفات 28/24 درصد مشاهده شد. اثر عصاره ها روی بازدارندگی تخمریزی نشان داد که با گذشت زمان و کم شدن اثر عصاره ها، میزان تخم های گذاشته شده به کندی افزایش یافت. نتایج آزمایشات دورکنندگی نشان داد که عصارۀ توتون پس از گذشت 48 ساعت با 90 درصد دارای بیشترین و عصارۀ نعناع گربه ای پس از گذشت 12 ساعت با 22/42 درصد دارای کمترین اثر دورکنندگی بودند. در مجموع، نتایج تحقیق نشان دهنده این بود که این عصاره ها دارای اثرات مطلوبی بوده و می توانند به عنوان ترکیبات امن در برنامه مدیریت تلفیقی این آفت به کار روند.
)