تأثیر حشره‌کشی، دورکنندگی و بازدارندگی تخم‌ریزی عصاره‌های اتانولی توتون، تنباکو و نعناع گربه‌ای روی سفیدبالک گلخانه Trialeurodes vaporariorum

نوع مقاله : مقاله علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 بخش تحقیقات بیوتکنولوژی، مرکز تحقیقات و آموزش تیرتاش، بهشهر، مازندران، ایران

2 بخش تحقیقات گیاهپزشکی، مرکز تحقیقات و آموزش تیرتاش، بهشهر، مازندران، ایران

10.22092/bcpp.2022.128511

چکیده

سفیدبالک گلخانه Trialeurodes vaporarium (westwood)، یکی از آفات مهم گیاهان جالیزی، گلخانه ­ای، زراعی و زینتی در سراسر جهان می­باشد. به دلیل اثرات حاد سموم شیمیایی، بررسی برای یافتن جایگزین­ های کم خطر برای کنترل این آفت ضرورت دارد. در این تحقیق، اثر حشره­ کشی، دورکنندگی و بازدارندگی تخم­ریزی عصاره­ های اتانولی توتون (Nicotiana tabacum)، تنباکو (Nicotiana rustica) و نعناع گربه ­ای (Nepeta cataria) روی حشرات کامل سفیدبالک گلخانه در سه غلظت (1000، 2000 و 5000 پی­ پی­ ام) و پس از گذشت سه زمان (12، 24 و 48 ساعت) به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با چهار تکرار محاسبه شد. نتایج نشان داد که با افزایش غلظت و مدت زمان قرار گرفتن در معرض عصاره­ ها، میزان درصد تلفات افزایش یافت. میزان LC50 عصاره­ های تنباکو، توتون و نعناع گربه ­ای به ترتیب 10704، 11996 و 13989 پی­پی­ام بود. بیشترین و کمترین درصد تلفات به ترتیب در عصارۀ تنباکو با غلظت 5000 پی­ پی­ ام و پس از گذشت 48 ساعت با تلفات 95 درصد و عصارۀ نعناع گربه­ ای با غلظت 1000 پی ­پی­ ام و پس از گذشت 12 ساعت با تلفات 28/24 درصد مشاهده شد. اثر عصاره­ ها روی بازدارندگی تخم­­ریزی نشان داد که با گذشت زمان و کم شدن اثر عصاره ­ها، میزان تخم ­های گذاشته شده به کندی افزایش یافت. نتایج آزمایشات دورکنندگی نشان داد که عصارۀ توتون پس از گذشت 48 ساعت با 90 درصد دارای بیشترین و عصارۀ نعناع گربه­ ای پس از گذشت 12 ساعت با 22/42 درصد دارای کمترین اثر دورکنندگی بودند. در مجموع، نتایج تحقیق نشان دهنده این بود که این عصاره ­ها دارای اثرات مطلوبی بوده و می­ توانند به عنوان ترکیبات امن در برنامه مدیریت تلفیقی این آفت به کار روند.

کلیدواژه‌ها