تأثیر حشره‌کشی، دورکنندگی و بازدارندگی تخم‌ریزی عصاره‌های اتانولی توتون، تنباکو و نعناع گربه‌ای روی سفیدبالک گلخانه Trialeurodes vaporariorum

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 محقق، بخش تحقیقات بیوتکنولوژی، مرکز تحقیقات و آموزش تیرتاش، بهشهر، مازندران، ایران

2 محقق، بخش تحقیقات گیاهپزشکی، مرکز تحقیقات و آموزش تیرتاش، بهشهر، مازندران، ایران

10.22092/bcpp.2022.128511

چکیده

سفیدبالک گلخانه Trialeurodes vaporarium (westwood)، یکی از آفات مهم گیاهان جالیزی، گلخانه ­ای، زراعی و زینتی در سراسر جهان می­باشد. به دلیل اثرات حاد سموم شیمیایی، بررسی برای یافتن جایگزین­ های کم خطر برای کنترل این آفت ضرورت دارد. در این تحقیق، اثر حشره­ کشی، دورکنندگی و بازدارندگی تخم­ریزی عصاره­ های اتانولی توتون (Nicotiana tabacum)، تنباکو (Nicotiana rustica) و نعناع گربه ­ای (Nepeta cataria) روی حشرات کامل سفیدبالک گلخانه در سه غلظت (1000، 2000 و 5000 پی­ پی­ ام) و پس از گذشت سه زمان (12، 24 و 48 ساعت) به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با چهار تکرار محاسبه شد. نتایج نشان داد که با افزایش غلظت و مدت زمان قرار گرفتن در معرض عصاره­ ها، میزان درصد تلفات افزایش یافت. میزان LC50 عصاره­ های تنباکو، توتون و نعناع گربه ­ای به ترتیب 10704، 11996 و 13989 پی­پی­ام بود. بیشترین و کمترین درصد تلفات به ترتیب در عصارۀ تنباکو با غلظت 5000 پی­ پی­ ام و پس از گذشت 48 ساعت با تلفات 95 درصد و عصارۀ نعناع گربه­ ای با غلظت 1000 پی ­پی­ ام و پس از گذشت 12 ساعت با تلفات 28/24 درصد مشاهده شد. اثر عصاره­ ها روی بازدارندگی تخم­­ریزی نشان داد که با گذشت زمان و کم شدن اثر عصاره ­ها، میزان تخم ­های گذاشته شده به کندی افزایش یافت. نتایج آزمایشات دورکنندگی نشان داد که عصارۀ توتون پس از گذشت 48 ساعت با 90 درصد دارای بیشترین و عصارۀ نعناع گربه­ ای پس از گذشت 12 ساعت با 22/42 درصد دارای کمترین اثر دورکنندگی بودند. در مجموع، نتایج تحقیق نشان دهنده این بود که این عصاره ­ها دارای اثرات مطلوبی بوده و می­ توانند به عنوان ترکیبات امن در برنامه مدیریت تلفیقی این آفت به کار روند.

کلیدواژه‌ها


Abbott, W.S. 1925. A Method of Computing the Effectiveness of an Insecticide. Journal of Economic Entomology, 18(2): 265–267.
Aguilar–Astudillo, E., Rodriguez–Hernandez, C., Bravo–Mojica, H., Soto–Hernandez, R. M., Bautista–Martinez, N. & Guevara–Hernandez, F. 2020. Repellency of adults of whitefly (Trialeurodes vaporarium) with clove and pipper.  Revista Colombiana de Entomología, 46(2): 75–82.
Aroiee, H., Mosapoor, S. & Karimzadeh, H. 2005. Control of greenhouse whitefly (Trialeurodes vaporarium) by Thyme and Peppermint. Journal of KMITL science, 5(2): 511–514.
Al–mazra, aw, M.S. & Ateyyat, M. 2009. Insecticidal and repellent activities of medicinal plant extracts against the sweep potato whitefly, Bemisia tabaci (Hym.: Aleyrodidae) and its parasitoid (Eretmocerus mundus) (Hym.: Aphelinidae). Journal of Pest Science, 82: 149–154.
Baniameri, V. & Nasrollahi, A. 2003. Status of IPM program in greenhouse vegetables in Iran. IOBC/ Wprs Bulletin, 26(10): 15–27.
Bolandnazar, A.R., Ghadamyari, M., Memarzadeh, M.R. & Jalali sandi, J. 2018. Oviposition inhibitory and lethal effect of essential oils of rosemary, peppermint, eucalyptus and thyme extract, formulated as nano and microemulsions, on Bemisia tabaci under greenhouse condition. Journal of Entomological Society of Iran, 38(1): 81–97 pp.
Bulter, J.F. 2007. Insect repellents principles, methods and uses. CRC press, London, 495 pp.
Byrne, D.N. & Bellows, T.S. 1991. Whitefly biology. Annual Entomology, 36: 431–457.
Choi, W.I., Lee, E.H., Choi, B.R., Park, H.M. & Ahn, Y.J. 2003. Toxicity of plant essential oils of Trialeurodes vaporarium (Homoptera: Aleyrodidae). Journal of Economic Entomology, 96(5): 1479–1484.
Coombe, P.E. 1982. Visual behavior of the greenhouse whitefly, Trialeurodes vaporarium. Physiological Entomology, 7: 243–251.
Dehghani, M., Ahmadi, K. & Zohdi, H. 2011. The effect of plant extracts on greenhouse whitefly (Trialeurodes vaporarium) and comparing their effect with chemical pesticides. Master Thesis in Agricultural Entomology, Shahid Bahonar University of Kerman, Iran, 141 pp.
Dehghani, M. & Ahmadi, K. 2013. Repellence and Anti–Oviposition activities of plant products on greenhouse whitefly. Journal of Pharmacognosy communications, 3: 32–36.
Dehghani, M. & Ahmadi, K. 2014. Anti–Oviposition and repellence activities of essential oils and aqueous extracts from five aromatic plants against greenhouse whitefly (Trialeurodes vaporarium). Bulgarian Journal of Agricultural Science, 19(4): 691–696.
Etminan, S., Sheibani Tezarji, Z. & Hassani, M.R. 2019. Repellency and Oviposition deterrency effects of garlic and red pepper extract and powder on plodia interpunctella Hubner under Laboratory conditions. Iranian Journal of Medicinal and Aromatic Plants, 35(5): 846–859.
Ghahhari, H. & Hatami, B. 2001. Taxonomic studies of whitefly in Isfahan Previous. Plant Pest and Disease. 69(1): 25–38.
Gerling, D. 1990. Whiteflies: Their Bionomics, pest status and Management. Winborn. U.K. 183 pp.
Gerling, D. 1992. Approaches to the biological control of whiteflies. Florida. Entomologist, 75: 446–455.
Habibi, M., Nouri, M.Z, Dadpour, H., Hassanzadeh, M. & Karbalaei, M. 2016. The effect of nicotin from tobacco plant on control of rice stem borer (Chilo supressalis L.). 17th National Rice Conference, Sari University of Agricultural Sciences and Natural Resources, Iran.
Halvaei, M., Shahrokhi Khaneghah, SH., Khodabandeh, H.A. & Babavalilo, M. 2015. Comparison the effect of tobacco leaf extract and eucalyptus on rice leaf aphid (Rhopalosiphum padi). The first national conference on new findings in agricultural and natural resources research, Mianeh, Iran.
Khater, H.F. 2012. Prospects of Botanical biopesticides in insect pest management. Pharmacologia, 3: 641–656.
Liu, Z.L. & Ho, S.H. 1999. Bioactivity of essential oil extracted from Evodia rutaecurpa Hook f. et Thomas against the grain storage insects Sitophilus zeamais Motsch. and Tribolium castaneum. Journal of Stored Products Research, 35: 317–328.
Martin, N.A. 1996. Whitefly resistance management strategy. In G.W. Bourdot and D.M. Sucking (Eds.), pesticide resistance: prevention and management. Lincoln, New Zeland: New zeland plant protection society, 21: 194–203.
Mendoza–García, E.E., Ortega–Arenas, D., Pérez–Pacheco, R. & Rodríguez–Hernández, C. 2014. Repellency, toxicity and oviposition inhibition of vegetable extracts against greenhouse whitefly Trialeurodes vaporariorum (Westwood) (Hemiptera: Aleyrodidae). Chilean Journal of Agricultural Research, 74(1): 41–48.
Mousavi, M. 2013. Investigation of the effects of plant essential oils (Artemisia dracunculus L.) and (Anethum graveolens L.) on different biological stages of (Trialeurodes vaporarium) and adults of (Aphis gossypii Glover.) in Laboratory condition. Master Thesis in Entomology, Faculty of Agriculture, Urmia University, 139 pp.
Nazemi Rafie, J. & Moharramipour, S. 2007. Repellency effects of plant extracts of (Nerium oleander), (Lavandula officinalis) and (Ferula assafoetida) against (Tribolium castaneum). Iranian Journal of Medicinal and Aromatic Plants Research, 23(4): 10–23.
Norman, J.W., Riley, D.G., Stansly, P.A., Ellsworth, P.C. & Toscano, N.C. 1996. Management of silverleaf whitefly: A comperehensive manual on biology, economic impact control tactics, 25(3): 16–21.
Rahimi, H. 2015. Evaluation the effect of tombacco (Nicotiana rustica) and gooseberry (Ferula assafoetida L.) extract in comparison with imidaclopride insecticide against grain aphid (Sitobion avenae F.) in Khorasan Razavi Province. International conference on Applied Research in Agricultural, Tehran, Iran.
Robertson, J.L., Russell, R.M., Preisler, H.K. & Savin, N.E. 2007. Bioassays with arthropods. CRC, Boca Raton, FL. p.199.
Sajjadi, A. & Assemi, H. 2014. Investigation of antifungal effects of catnip (Nepeta cataria), tobacco (Nicotiana tabacum) and Thyme (Thymus pubescens) on pathogenic fungi of tobacco. Journal of Biological control of plant pests and diseases, 3(1): 41–52.
Tork, P., Sabahi, Gh. & Talebi Jahromi, Kh. 2012. Investigation of lethal and inhibitory effects of spawning of Ginkgo biloba L. kernel and seed extract on two–spot tartan mite Tetranychus urticae Koch. Plant Protection Quarterly, 26: 30–44
Wagan, T.A., He, Y.P., Long, M., Chakira, H., Zhao, J. & Hua, H.X. 2017. Effectiveness of aromatic plant species for repelling and preventing oviposition of Bemisia tabaci (Gennadius). Journal of applied entomology, 142(2): 287–295.
Xiao–Wei, W., Ping, L. & Shue–Sheng, L. 2017. Whitefly interactions with plants. Current Opinion in Insect Science, 19: 70–75.
Yang, N.W., Li, A.L., Wan, F.H., Liu, W.X. & Johnson, D. 2010. Effects of essential oils on immature and adult sweet potato whitefly, Bemisia tabaci biotype B, Crop protection, 29: 1200–1207.
Yarahmadi, F., Rajabpoor, A., Zandi sohani, N. & Ramzani, L. 2011. Repellent and anti–oviposition effects of geranium, barium and artichoke essential oils on whitefly adults (Bemisia tabaci). Journal of North Khorasan University of Medical Sciences (Special Issue on Natural Products and Medicinal Plants, 4(2): 51–55.