1
گروه حشره‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران، ایران
2
موسسه تحقیقات گیاه پزشکی کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
10.22092/bcpp.2022.128527
چکیده
ساقه خواران Sesamia spp. (Lepidoptera: Noctuidae) از مهمترین آفات مزارع نیشکر و ذرت ایران می باشند. مهمترین راهکار توصیه شده برای مهار این آفت، به کارگیری زنبور انگل وارة تخم، Telenomus busseolae Gahan می باشد. از سوی دیگر پرورش انبوه زنبور یاد شده، به امکان پرورش و تولید انبوه تخم میزبان های اصلی آن یعنی گونه های .Sesamia spp وابسته است. پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر جیرة غذایی نیمه‌مصنوعی روی پراسنجه‌های جمعیت نگاری گونة Sesamia cretica Lederer در مقایسه با ذرت به عنوان یکی از میزبان های طبیعی و اصلی آن انجام شد. تشکیل جدول زندگی و برآورد پراسنجه‌های مربوطه طبق روش تجزیه جدول زندگی دو- جنسی انجام گرفت. بر اساس نتایج به دست آمده، از نظر آماری بین مقادیر پراسنجه‌های جدول زیستی روی ذرت و جیرة غذایی نیمه مصنوعی تفاوت معنی دار وجود داشت. طول دورة رشد و نمو گونة مورد بررسی روی ذرت و جیرة غذای نیمه مصنوعی به ترتیب 51/95 و 48/8 روز برآورد شد. از نظر آماری، بر اساس آزمون Paired Bootstrap Test (PBT) در سطح احتمال 5 درصد بین طول دورة رشد و نمو S. creticaروی میزبان طبیعی ذرت و جیرة غذایی نیمه مصنوعی اختلاف معنی‌دار وجود داشت. نرخ ذاتی افزایش جمعیت (r) به عنوان مهمترین پراسنجة جدول زیستی روی ذرت و جیرة غذایی نیمه مصنوعی به ترتیب 0/0672 و 0/0805 بر روز بود. بر این اساس، با عنایت به مقدار بیشتر نرخ ذاتی افزایش جمعیت و مقدار کمتر میانگین طول دوره رشد و نمو ساقه خوار S. cretica روی جیرة غذایی نیمه- مصنوعی مورد بررسی، کیفیت مناسب آن برای تأمین نیازهای غذایی گونة هدف در مقایسه با میزبان طبیعی ذرت تأیید شد. با توجه به نتایج به دست آمده و قابل قبول بودن مقادیر پراسنجه‌های جدول زندگی S. cretica روی جیرة غذایی نیمه مصنوعی مورد بررسی، استفاده از آن به منظور پرورش انبوه این گونه قابل توصیه است.
)