مقایسة پراسنجه‌های جمعیت‌نگاری (Lepidoptera: Noctuidae) Sesamia cretica روی جیرة غذایی نیمه مصنوعی و ذرت

نوع مقاله : مقاله علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 گروه حشره‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران، ایران

2 موسسه تحقیقات گیاه پزشکی کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

10.22092/bcpp.2022.128527

چکیده

ساقه­ خواران Sesamia spp. (Lepidoptera: Noctuidae) از مهم­ترین آفات مزارع نیشکر و ذرت ایران می­ باشند. مهم­ترین راهکار توصیه شده برای مهار این آفت، به کارگیری زنبور انگل­ وارة تخم، Telenomus busseolae Gahan می­ باشد. از سوی دیگر پرورش انبوه زنبور یاد شده، به امکان پرورش و تولید انبوه تخم میزبان­ های اصلی آن یعنی گونه­ های .Sesamia spp وابسته است. پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر جیرة غذایی نیمه‌مصنوعی روی پراسنجه‌های جمعیت نگاری گونة Sesamia cretica Lederer  در مقایسه با ذرت به عنوان یکی از میزبان­ های طبیعی و اصلی آن انجام شد. تشکیل جدول زندگی و برآورد پراسنجه‌های مربوطه طبق روش تجزیه جدول زندگی دو- جنسی انجام گرفت. بر اساس نتایج به دست آمده، از نظر آماری بین مقادیر پراسنجه‌های جدول زیستی روی ذرت و جیرة غذایی نیمه مصنوعی تفاوت معنی­ دار وجود داشت. طول دورة رشد و نمو گونة مورد بررسی روی ذرت و جیرة غذای نیمه مصنوعی به ترتیب 51/95 و 48/8 روز برآورد شد. از نظر آماری، بر اساس آزمون Paired Bootstrap Test (PBT) در سطح احتمال 5 درصد بین طول دورة رشد و نمو S. cretica روی میزبان طبیعی ذرت و جیرة غذایی نیمه مصنوعی اختلاف معنی‌دار وجود داشت. نرخ ذاتی افزایش جمعیت (r) به عنوان مهم­ترین پراسنجة جدول زیستی روی ذرت و جیرة غذایی نیمه مصنوعی به ترتیب 0/0672 و 0/0805 بر روز بود. بر این اساس، با عنایت به مقدار بیشتر نرخ ذاتی افزایش جمعیت و مقدار کمتر میانگین طول دوره رشد و نمو ساقه خوار S. cretica روی جیرة غذایی نیمه- مصنوعی مورد بررسی، کیفیت مناسب آن برای تأمین نیازهای غذایی گونة هدف در مقایسه با میزبان طبیعی ذرت تأیید شد. با توجه به نتایج به دست آمده و قابل قبول بودن مقادیر پراسنجه‌های جدول زندگی S. cretica روی جیرة غذایی نیمه مصنوعی مورد بررسی، استفاده از آن به منظور پرورش انبوه این گونه قابل توصیه است.

کلیدواژه‌ها